Saturday, December 11, 2010

Израилийн мэдээллийн технологийн тухай

Бидний хувьд Израилийн тухай мэдээлэл багатай байдаг. Харин хэд хоногийн өмнө твитээр дагадаг estima7 гэж залуу Израилтай хамтарсан бизнэс хийсэн тухайгаа твитээр бичсэн нь тун сонирхолтой санагдлаа. Эх бичлэгүүд нь Солонгос хэл дээр бөгөөд үүнийг Монгол хэлрүү хөрвүүлэн тэр чигт нь хүргэлээ. Бидний хувьд Израилаас санаа авах зүйл их байх шиг. Еврэйчүүд болон Монголчуудын хооронд төстэй зүйлүүд ч нилээн байгаа юм шиг. Ямар ч байсан дараах хэдэн твит танд их зүйл бодогдуулах байхаа гэж найдаж байна.

estima7 ийн тухай танилцуулбал. Тэрээр Америкийн lycos гэж хайлтын системийн үйлчилгээ үзүүлдэг компанийн CEO-р ажиллаж байгаа Солонгос залуу юм.

---------------- estima7-ий твитээс хөрвүүлэв ----------------

Сүүлийн үед Израилчуудтай их хамтарч ажиллаж байна. Аргагүй л ухаантай хүмүүс гэдэг нь мэдрэгдэж байна. Израилчуудтай ажиллаж эхэлснээс хойш миний ажлын хурд 2 дахин ихэссэн юм шиг.

Ажлын хурд гэснээс энэ Еврэйчүүд бусдаас 2 дахин хурдан ярих юм. 2 дахин хурдан сэтгээд тэгдэг юм шиг санагдлаа.

Израилд баасан, бямба гаригт амраад ням гаригт ажилладаг гэнэ. Янз бүрийн сонирхолтой зүйл их юм.

Израилд ирлээ. Дуулсны дагуу, хэлээр ороход их амархан юм хэдэн зүйл асуугаад л оруулчихлаа. Харин буцаад гарах их хэцүү гэж сонссон юм байна.

Өрөөндөө интернэт холбох гэж нилээд үйлээ үзэж байгаад, лобид ирж интернэт хэрэглэж байна.

Израилийн талаарх анхны сэтгэгдэл. Одоохондоо хурдацтай хөгжиж байгаа газар байна гэсэн сэтгэдэл төрлөө. Замбраа муутай энд тэнд бүтээн байгуулалт.

Израилчуудийн ихэнх нь еврэй үндэстэн боловч бүгд янз бүрийн гарал үүсэлтэй юм. Танай гэр бүл хаанаас ирсэн бэ гэж асуувал бүгд өөр өөр зүйл хэлнэ. Өчигдөр уулзсан залуус л гэхэд Унгар, Мороко, Ирак, Герман... гэх мэт.

Өнөөдөр ерүсалемаар аялал хийлээ. Румын, Итали, Аргентин хүмүүстэй хамт нэг групд орлоо. Тайлбарлагч нь Англи, Испани хэл хослуулан тайлбарлаж байна.

Израел дахь компанийн өмнө байрлах сүшиний ресторанд бэлэн гоймон гэж байхаар захисан чинь, амт нь гэж ёстой л гамшиг. Аймар шорвог, гоймон нь гэж ёстой хачин. Сүши хийдэг хүмүүс нь зүүн өмнөд азийнхан байх юм. Жинхэнэ гоймонг бол эндээс олохгүй нь ойлгомжтой юм.

Израил компани дээр ханүкара гэж үндэсний баяр ёслолд оролцлоо. http://twitpic.com/3bx8hk Бүх ажилчид нь цуглаад лаа асааж Израил үндэсний боорцог хувааж идэв.

Израелд ирээд нэг гайхсан зүйл маань бараг бүх хүний англи хэлний түвшин маш өндөр. Эх хэл нь хебри хэл. Их сургууль хүртлэх бүх сургалт нь хэбри хэл дээр. Хоорондоо бол бүгд хэбри хэлээ хэрэглэдэг мөртөө л тэр шүү.

Израилчуудын англи хэл яагаад ийм сайн байгаа шалтгааныг асуутал гадагдшаа их аялалаар явдаг болоод тэр гэж байх юм. Үнэхээр жижигхэн улс болохоор залуучууд нь урт хугацаагаар гадаадад байх нь элбэг. Гадны зах зээлд нэвтрэх гэсэн хүсэл тэмүүлэл нь түүний нэг шалтгаан байх.

Израилд ирээд мэдэрсэн смарт утасны хэрэглээ. Энд тун бага хэрэглэх юм. Ялангуяа андройд утас бол бараг харагдсангүй. Бизнесменүүд нь ихэвчлэн блэкбери хэрэглэх юм. Солонгос шиг огцом өөрчлөгддөг улс байхгүй юм гэдгийг дахин мэдэрлээ.

Израилийн зах зээл нь жижигхэн болохоор тэр юм уу iphone ч гэсэн энд Солонгосоос сүүлд орж иржээ. GSM хэрэглэдэг мөртөө л тэр. Iphone4 ч гэсэн одоо л орж ирж байна. Солонгос шиг Израел geek-үүд apple-ийн хүсэл мөрөөдөл болсон хүмүүс байдаг гэсэн шиг санагдах юм. Гэтэл ipad ч бараг харагдахгүй юм.

Израилийн хүн ам нь 7 сая. Гадаадад байгаа еврэйнүүдээ оруулбал 20 сая. Солонгос бол бараг 50 сая. Солонгос ч бас жижиг улс биш байна шүү гэдгийг мэдлээ. Гэтэл еврэйчүүдийн дэлхийд бий болгож байгаа (noise) нь 100 сая хүний хэмжээнд гэж өөрснөө ярих юм.

Солонгос ба Израил хүмүүстэй аль алинтай нь ажиллаж үзсэн Амеркчуудтай ярилцлаа. Би “Израилчууд их түрэмгий юмаа” гэсэн чинь. Нөгөөх маань яалаа гэж Солонгосчууд хамаагүй түрэмгий гэж байх юм. Солонгосчууд англиар л жаахан сайн яридаг байсан бол ч...

Израилийн хэд хэдэн startup кампаниудтай уулзтал дотоодын зах зээлийн тухай бодол огт байдаггүй юм байна. Бүгд л европ эсвэл Америкийн зах зээлийг таргетлаж байх юм. Эх хэл болох хебри хэлээр ярьдаг хүн нь 5 хан сая болохоор арга ч үгүй биз.

Social game хийдэг компанийн захиралтай уулзлаа. Энэ хүн харин Оросын зах зээлд орж маш амжилттай байгаа юм байна. Development-ийг нь Украйнд хийлгээд, Израилаас удирддаг гэх... Дотоодын зах зээлийг сонирхдог хүн гэж үнэхээр алгаа.

Өдөржин Израилийн компаниудтай уулзаж ярилцаж, яриаг нь сонссон мөртөө яг л Silicon Valley-д ирчихсэн юм шиг санагдлаа. Бүгд англиар ч сайн ярих юм. Зөвхөн Америкийн зах зээл ч биш global зах зээлд ч хүчээ үзэцгээж байна.

Израилийн venture boom-ийг эхлүүлсэн үйл явдал нь 98 онд AOL нэг Израил компанийг 500 сая доллараар худалдаж авсан явдал. ICQ гэж тэр компани нь анхны интернэт instant messenger. Түүнээс хойш “Би яагаад чаддаггүй юм” гэсэн компаниудийн бүүм болсон юм гэнэ дээ.

5 хоногийн чөлөө завгүй аялалаа дуусгаад баранд ганц хундага юм уугаад буудалруугаа явж байна. Харин таксины жолооч өвөө харин англиар ярьдаггүй гэж байна. Google maps дээр буудлаа зааж харуулаад ирлээ.

Израил аялалын туршид хаана л очино ази царайтай хүн надаас өөр алга. Ерүсалемд хэдэн Хятад явж байсныг эс тооцвол. Азиудгүй газар гэж бас байх юмаа.

Израилчууд бас их зовлон үзсэн улс юм. Сайн ярилцаад үзвэл хүн амын талаас илүү нь эцэг эх, өвөө эмээ нь хядлагын золиос болж байсан хүмүүс.

Израилийн онгоцны буудлын нарийн шалгалтуудыг давах гэж бараг 1 цаг болж байж нислэгийн тавцанд ирлээ. iPad авч орж болохгүй гээд ачаанд өглөө.

Хамт явж байсан хүмүүсийн маань iPad-ийн цэнэг нь дууссан байсан тул цэнэглэж байж шалгаж үзнэ гээд саатуулагдсан байна. Хүүдээ өгөх гэж авсан халимны дүрстэй тоглоомыг байн байн барьж үзээд асуугаад, инээдтэй юм.

Израилд уулзсан venture компанийхан дунд ipad, macbook хэрэглэдэг хүн бараг харагдсангүй. Жижигхэн зах зээл гээд apple-ээс Израелийг тоодоггүй бололтой. Хебри хэл нь ipad дээр болдоггүй гэж байна.

Өчигдөр нэг Израил залууг барьж аваад чи гадаад сургуульд яваагүй гадаадад амьдарч байгаагүй мөртлөө яагаад ийм сайн англи хэлтэй юм бэ гэж асуутал. Ажил хийж байтал аяндаа сайжирсан гэж байна. Ихэнх ажил нь гадаадын зах зээлд зориулж хийдэг болхоор аргагүй юмуудаа. Гэхдээ зүүдлэхдээ хебри хэлээр зүүдэлдэг гэнэ.

Энэ удаагийн Израил аялалын үеээр хамгийн их сонссон үг. “Everybody knows everybody” дэндүү жижигхэн улс болхоор яаж ийгээд бие биетэйгээ танилын холбоотой болчихдог бололтой. Үнэхээр хоолны газар таньдаг хүнтэйгээ тааралдах явдал тун элбэг байх юм.

Израилд уулзсан venture компанийн ихэнх нь chrome browser хэрэглэж байна. Энэ салбарынхан жилийн өмнө л firefox-ийг хамгийн их хэрэглэдэг байсан юмсан... Тун хурдан өөрчлөгдөж байна шүү. Израелд харин chrome-ийн сурталчилгаа гудамжинд хаа сайгүй харсан юм байна шүү.

Израилаас нисээд New jersey-д ирлээ. Одоо л дөнгөж Boston хүрэх онгоцондоо суулаа. Долоо хоног Солонгос хоол идсэнгүй. Burger эсвэл Израил хоол идээд л яваад байлаа. Гэртээ харьж нэг сайхан бэлэн гоймон идэх юмсан.

Эргээд бодсон чинь Израилд ганц удаа ази хоол идсэн юм байна. Тэр нь сүши. Үнэхээр идэхийн аргагүй байсан шүү.

Намайг буцах өдөр гарсан ойн түймэр одоо болтол унтраагүй байгаа юм байна. http://bit.ly/eUCGR0 Гал түймэр унтраах infra гэх юм тун дутмаг юм билээ. Үнэхээр л одоо болтол унтрааж чадахгүй байгаа бололтой юм.

Израил нь шинэ venture компануудыг төруулж гаргадаг улс. Солонгосчууд сүүлийн үед Израилыг их анхаарч судлаж байгаа. Гэхдээ, зам барилга бусад нийгмийн дэд бүтэц нь Солонгосоос хамаагүй дутмаг юм билээ. Цэрэгтээ анхаараад дэд бүтэцдээ анхаарах боломж багатай байдаг юм шиг.

-----------------------------------

Танд нэгийг бодогдуулсан байхаа гэж найдаж байна.
Дэлхийн зах зээл дээрээс (газар ухалгүйгээр) ингэж мөнгө олдог юм. Ийм амархан байдаг юм гэдгийг харуулах жишээ болсон Монгол залуу л хэрэгтэй байна даа. Хэн тэр жишээг харуулж чадах бол. Яг л олимпийн анхны алт авч байгаа шиг бусаддаа үлгэр жишээ үзүүлэх хэрэгтэй байна. Нэг жишээ гарвал ч манай Монголчууд алаад өгөх байхаа... Залуусаа үүний төлөө уралдацгаая^^

Monday, May 3, 2010

Platform War

Мэдээллийн технологийн бизнес гэдэг маань тун өргөн ойлголт юм. Би өөрийнхөөрөө үндсэн хэсгүүдэд хуваавал 1. Хардвер үйлдвэрлэл 2. Системийн бүрдүүлэл 3. Софтвер үйлдвэрлэл гэж ангилах болов уу.

Хардвер үйлдвэрлэл гэдэг маань яг нөгөө хардвер-үүдийг үйлдвэрлэн мөнгө олж байгаа хэсэг.
Систем бүрдүүлэл гэдэг нь аль нэг байгууллагын эсвэл дэд бүтцийн системүүдийг бүрдүүлж мөнгө олж буй хэсэг. Барилга урсралттай зүйрлэж болох юм. Монголд одоогийн байдлаар зөвхөн энэ бизнэс л оршин тогтнож байна. Харин энэ удаад гурав дахь хэсэг болох софтвер үйлдвэрлэлийн гол өрсөлдөгчдийн талаар бичлээ.

Бизнэсийн энэ салбарыг гаднаас нь хараад ойлгоход тун төвөгтэй хэлбэрээр зохион байгуулагдсан байдаг. Та амьдралдаа софтвер худалдаж авахад мөнгө зарцуулж байсан уу? бараг л үгүй болвуу. Тэгвэл өнөөдөр хамгийн том баячууд энэ салбараас төрөн гарцгааж байна. Тэдний бизнес ямар хэлбэрээр явдаг вэ?

Энэ асуултын хариуг олохын тулд 3 компаны бизнесийг сонирхож үзье:
Microsoft, Apple болон Google.

Эдгээр компанууд нь хоорондоо маш хүчтэйгээр өрсөлдөж байдаг боловч гаднаас нь харахад хоорондоо тэс ялгаатай мэт харагдана.










Тэдний бүтээгдэхүүнүүд нь үйлдлийн систем, гар утас болон зар сурталчилгаа болохыг харж болно.
Гаднаас нь харахад хоорондоо тун өөр харагдаж байгаа боловч эдний жинхэнэ үйдвэрлэн гаргаж буй бүтээгдэхүүн нь нэгэн адил "Information Platform" юм. Эхлээд Гүүглийн талаар судалж үзье.

Google Platform

Өнгөрсөн 10 гаран жилийн туршид хайлтын систем гэсэн баган доор нуугдаж асар их хэмжээний хөрөнгийг яг үнэндээ мэдээллийн технологийг шинээр тодохойлоход зарцуулсан гэж хэлж болох юм. Гүүгль нь өнөөдрийг хүртэл бидний сургуульд үзэж ирсэн бүхийл зүйлийг өөрсдөдөө зориулан шинээр тодорхойлж ирсэн. Үүнд файл системээс, үйлдлийн систем, дистрибютэд систэм, мэдээллийн систем(database) тэр байтугай компайлэрийг хүртэл өөрсдийн хийсэн бүтээгдэхүүнийг хэрэглэнэ.
Гүүглийн data center-үүдийг тооцоолон бодогч араатан-тай зүйрлэсэн байдаг. Дараах видеог сонирхоно уу.



Гэтэл энэ хэмжээний байгууламж дэлхий даяар гучаас дөч орчим байгааг тооцвол тооцоолон бодогч араатантай зүйрлэхээс аргагүй биз. Гүүглийн харж буй мэдээллийн технологийн ирээдүй нь "data center"-үүд болон "light fast devices" гэж хэлж болно. Chrome OS, Android зэргийг харахад энэ санаа нь тун тодорхой болж эхэлнэ. Chrome OS-ийн талаар дараах видеог сонирхоно уу.



Apple Platform

Apple гэж компаныг бид түүний ipod, iphone гэсэн хит бүтээгдэнхүүнүүдээр мэднэ. Гол ашигаа ч энэ л бүтээгдэхүүнүүдээс олж байдаг. Түүнтэй адил mp3 болон гар утас үйлдвэрлэгч компануудыг нэрлэвэл sony, nokia, samsung, lg, HTC гээд маш олон гэтэл яагаад apple нийт гар утасны 8% хүрэхгүй хувийг зарж борлуулаад зах зээл дахь нийр ашгийн 30% дээш хувийн авч одов? Ганцхан төлийн бүтээгдэхүүнээр яаж ингэж их ашиг олов? Гэсэн асуултууд ар араасаа урган гарч ирнэ. Тэгвэл apple-ыг эдгээр бусад гар утасны компаниудтай адил device үйлдвэрлэгч компани гэж хэлэхэд хэцүү. apple бол information platform үйлдвэрлэгч компани юм.
Ipod-оос илүү үзүүлэлтэй илүү үзэмжтэй mp3 хаа сайгүй л байдаг гэтэл яагаад ipod гэж. Энэ бүтээгдэхүүн нь зөвхөн device биш мэдээллэл дамжуулагч түнелийн үүргийг гүйцэтгэнэ. Хэрэглэгчид ipod-ийг худалдан авснаар itunes-ийг хэрэглэх боломжтой болдог үүгээр дамжуулан хүссэн media-аа татан авах боломжтой болдогт гол нууц нь оршино. apple itunes-ээс тийм ч их ашиг олоод байдаггүй энэ нь зөвхөн platform-ийн үүргийг гүйцэтгэж байдаг.

Тэгвэл iphone гэж юу вэ? iphone нь device-ийнхаа хувьд үзүүлэлт тун тааруухан samsung-аас гаргаж буй дурын смарт утаснаас үзүүлэлтээрэй хол хоцорно. Харин iphone нь мэдээллийн бизнэсийн салбарт асар том нээлтийг хийсэн нь appstore юм. Нэг ёсны гар утасны програмын дэлгүүр бөгөөд хэн дуртай нь програм бичээд энэ дэлгүүрт тавьж зарж болно ашгийн 30%-ийг apple өгнө. Ингэснээр хэдэн зуун мянган софтвер үйлдвэрлэгчид iphone-д зориулж програм бичиж, бичсэн програм нь шууд хэрэглэгчдийн гар дээр очих боломжтой болно. Ингэснээр iphone бол зүгээр нэг device биш мэдээллийн платформ болж хувирна.
Хуучнаар бол гар утасны сүлжээний компаниууд бүх эрхийг гартаа авч нийгмийн хөгжлийг бөөгдуулж байсан бол apple шинэ нийгмийг болгож чадсан байна.
Түүний ачаар олон төрлийн ижил төстэй маркетууд бий болоод байна.




Apple-ийн харж буй ирээдүй нь "мэдээлийн түгээгчид", "тэдгээр зориулсан тусгай түнел" гэж хэлж болох юм энэ санааг нь ipad-аас ч тун тодорхой харж болно.


Microsoft Platform


Энэ компаныг бид хамгийн сайн мэднэ. Хэдийгээр хувь хүн тэдний бүтээгдэхүүнийг мөнгө төлөн авах нь ховорч бидний худалдан авч байгаа компютер гар утас бүхий л зүйлд Microsoft-д төлж буй лицензийн үнэ шингэсэн байдаг. Бид өөсдөө ч мэдэхгүй маш их хэмжээний мөнгийг тэдэнд төлсөөр байгаа. Microsoft-ийн тухайд өнөөг хүртлэх мэдээллийн технологийн платформыг дангаараа тодохойлж ирсэн болов ч өнөөдөр маш хүчтэй өрсөлдөгчидтэй болоод байна. Тэгвэл microsoft ирээдүйг хэрхэн харж байна вэ? Тэдний харж байгаа ирээдүй нь: бидний амьдран буй ойр орчинд өндөр хүчин чадал бүхий тооцоолон болох машинууд бий болж түүн дээр асар хүчтэй үйлдлийн системүүд ажиллаж байгаагаар харагддаг. Энэ санаа нь тэдний сүүлийн үеийн судалгаа болох xbox, microsoft surface болон microsft wall гэсэн keyword-үүдээс харж болно. Дараах видеонуудыг сонирхоно уу.





Платформ ба хурдны зам

Платформ гэдгийг хурдны замтай адилтгаж болох юм. Эдгээр гурван компани нь бүгд хурдны зам тавих бөгөөд хэн сайн тавих вэ гэдгээр өрсөлдөх болно. Харин энэ хурдны замаар мөнгө олох арга нь өөр юм. Microsoft замын татвар авна. Apple-ийн тавьсан замаар зөвхөн тэдний машинууд явах боломжтой. Тэд харин өөрсдийн машинаа зарна. Google-ийн тавьсан замаар ямар ч машин үнэгүй давхих боломжтой боловч замын хажуугаар зарлалын самбарууд байрлууж мөнгө олно. Тэдний барьсан замууд ч хоорондоо ялгаатай. Microsoft-ийн тавьсан замаар маш үнэтэй хүчтэй машинууд явах боломжтой. Apple-ийн тавьсан зам нь зөвхөн хэдэн том хотуудын хооронд тавигдсан учраас дуртай газраа хүрэхэд төвөгтэй. Google-ийн тавьсан замаар хаа ч хүрч болох боловч бартаа ихтэй гэж хэлж болох юм.

Wednesday, March 31, 2010

Mac User Tips

Mac хэрэглэгчид хэрхэн Монгол үсгийн санг суулгах тухай заавар.

Дараах веб-д байгаа зааварын дагуу суулгана.
http://m10lmac.blogspot.com/2006/11/typing-mongolian-cyrillic.html
http://misheel.net/how-to-download-mongolian-cyrillic-on-a-mac/

Уг зааварыг mac анхлан хэрэглэгчдээд зориулж сийрүүлэн бичив.

1. Дараах хобоосоос MongolianCYR.keylayout гэсэн үсгийн байршлыг тодорхойлогч файлыг татан авч "MacintoshHD->Library->Keyboar Layouts" руу хуулна. Уг холбоост MonglianT.keylayout, MongolianQWERTY.keylayout зэрэг үсгийн байршилууд байгаа боловч шалгаж үзээгүй болно.

2. "System Preferences->International->[Tab] Input Menu" орно энд "MongolianCYR" гэсэн item бий болсон байх болно. Үүнийг сонгоно.

3. Компютерээ унтрааж асаагаад Монгол үсгээр бичиж болно.

Google Analytics